TARIMSAL DESTEKLEME UYGULAMALARININ ÜRÜN GELİRİ, GİRDİLER, ÜRETİM MALİYETİ, BRÜT KAR DEĞERİ VE NET KAR DEĞERİ ÜZERİNE ETKİLERİ: DENİZLİ İLİNDE KEKİK ÜRETİMİ ÖRNEĞİ
Thyme Production
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8265733Özet
Bu çalışmada, 2021 yılı üretim döneminde, Denizli ilinde Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemi'ne göre belirlenen 82 adet kekik üreten tarım işletmesinden elde edilen veriler kullanılarak, tarımsal desteklerin kekik üretimi üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre işletmelerin %90,24'ü sadece alan bazlı desteklemeler kapsamında yer alan mazot-gübre desteklerinden faydalanmıştır ve üreticilerin genel anlamda tarımsal desteklerden memnun olmadıkları tespit edilmiştir. Çalışmada, üreticilerin faydalanmış olduğu mazot-gübre desteğinin etkisiyle, 1 kg kekik karşılığı alınabilecek girdiler arasında gübre miktarında %1,60-1,85, mazotta %1,75 ve kekik fiyatında %1,65 oranında artış sağlandığı belirlenmiştir. Ayrıca, kekik üretim değeri %1,67, brüt kar değeri %2,83 ve net kar değeri %6,37 oranında artarken, ürün maliyetinin %2,27 oranında düştüğü saptanmıştır. Tarımsal desteklemelerin kekik üretimi açısından girdi alımlarında, üretim maliyetinde ve ürün gelirlerinde olumlu etkisi olduğu görülmüştür; ancak bu etkinin oldukça düşük olduğu belirlenmiştir. Üreticilerin, mazot-gübre desteğinin yanında alternatif desteklere de başvurması ve politika uygulayıcıların mevcut destek fiyatlarının kullanılan girdilerdeki fiyat artışlarına göre düzenlemeler getirmesi faydalı olacaktır. Ayrıca, destek birim fiyatlarının üretim masraflarını karşılayabilecek düzeyde olması ve alan bazlı desteklerin yanı sıra ürün ve rekolte bazlı desteklerin sağlanması, ürün geliri, üretim maliyeti ve üretici refahının artmasında daha etkili olacaktır.
Referanslar
Abay, C; Türkekul, B; Ören, MN; Gürer, B. & Özalp, B. (2017). Türkiye'de Üreticilerin Tarımsal Desteklerden Faydalanma Durumu Üzerine İnceleme. Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 3(1): 130-136.
Acar, M. & Bulut, E. (2009). Türkiye’de ve Dünyada Tarımsal Destekleme Politikalarında Son Gelişmeler. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(17): 1-19.
Almansour, BM. & Ali, GA. (2021). Economic Analysis of Thyme (Origanum Syriacum) Production for Smallholder Farmers. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 923, No. 1, p. 012001). IOP Publishing.
Civan, A. (2010). Türkiye’de Tarımsal Destek Politikaları. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1):127-146.
Çiçek, A. & Erkan, O. (1996). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. GOP Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: Tokat.
Demirdöğen, A. (2018). Türkiye'de Tarımsal Desteklerin Üretime Etkisi: Mısır Örneği. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
Devadoss, S; Gibson, MJ. & Luckstead, J. (2016). The Impact of Agricultural Subsidies on the Corn Market with Farm Heterogeneity and Endogenous Entry and Exit. Journal of Agricultural and Resource Economics, 41(3): 499–517.
Dumitru, EA; Berevoianu, RL; Muscalu, A. & Tudora, C. (2020). Estimating the Economic Efficiency of Medicinal Crops. Scientific Papers: Management, Economic Engineering in Agriculture & Rural Development, 20(3): 223-228.
Erdal, G; Erdal, H. & Gürkan, M. (2013). Türkiye’de Uygulanan Tarımsal Desteklerin Üretici Açısından Değerlendirilmesi (Kahramanmaraş İli Örneği). International Journal of Social and Economic Sciences, 3(2): 92-98.
Erkuş, A; Bülbül, M; Kıral, T; Açıl, AF. & Demirci, R. (1995). Tarım Ekonomisi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Yayınları No: 5, Ankara.
Gül, M; Aslan, O. & Sirikci, BS. (2014). Determining the Costs, Production Inputs and Profit of Thyme Production Enterprises in Denizli province of Turkey. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 17 (4): 562-569.
Kalabak, AY. & Aslan, R. (2021). Bazı Alan Bazlı Tarımsal Desteklerin Buğday Üretimi Üzerindeki Etkisi: Balıkesir Örneği (2009-2015). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(1): 85-102.
Kadlec, JE. (1985). Farm Management: Decisions, Operation, Control. Prentice-Hall. Englewood Cliffs, New Jersey.
Karlı, B; Demir, Z. & Dalgıç, A. (2020). Denizli İlinde Kekik Üretimi Yapan İşletmelerin Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Sorunları. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2). 151-160.
Karlı, B; Demir, Z; Gül, M. & Kadakoğlu, B. (2021). Economic Analysis of Thyme Production: A Case Study of Denizli Province, Turkey. International Journal of Agriculture Forestry and Life Sciences, 5(1): 59-64.
Kıral, T; Kasnakoğlu, H; Tatlıdil, FF; Fidan, H. & Gündoğmuş, E. (1999). Tarımsal Ürünler için Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veri Tabanı Rehberi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayınları: Ankara.
Munćan, P. & Božić, D. (2013). The Effects of Input Subsidies on Field Crop Production in Serbia. Economics of Agriculture, 60 (3): 585-594.
Oude Lansink, A. & Peerlings, J. (1996). Modelling the New EU Cereals Regime in The Netherlands. European Review of Agricultural Economics, 23, 161-178.
Perin, RK; Winkelman, DL; Moscardi, ER. & Anderson, JR. (1976). Agronomik Verilerden Ekonomik Analize Gidiş. Yayın No:27..CMMYT. Apardato Postal 6-641, Mexico 6 D.F.Mexico.s.70- 73
Ricker-Gilbert, J. & Jayne, TS. (2010). “What are the Dynamic Effects of Fertilizer Subsidies on Household Wellbeing? Evidence from Malawi”. 3rd African Association of Agricultural Economists (AAAE) and 48th Agricultural Economists Association of South Africa (AEASA) Conference, September 19-23, Cape Town, South Africa.
Resmi Gazete, (2018, 2019, 2020, 2021, 2022). Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ.
SBB, (2022). T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Yıllık Programlar. (Erişim: https://www.sbb.gov.tr/yillik-programlar/ Erişim Tarihi: 22.03.2023).
Seck, A. (2016). ‘’Fertilizer Subsidy and Agricultural Productivity in Senegal’’, AGRODEP Working Paper 0024, Washington DC: International Food Policy Research Institute.
Semerci, A; Kaya, Y; Şahin, İ. & Çıtak, N. (2012). Türkiye’de Yağlı Tohumlar Üretiminde Uygulanan Destekleme Politikalarının Ayçiçeği Ekim Alanları ve Üretici Refahı Üzerine Etkisi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 26(2): 55-62.
Semerci, A. (2019). Türkiye’de Tarımsal Destekleme Uygulamaları. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1): 181-186.
Semerci, A. & Everest, B. (2019). Türkiye’de Tarımsal Destekleme Uygulamalarına Üreticilerin Bakış Açısı: Çanakkale İli Çeltik Üreticileri Örneği. 5. Uluslararası Ekonomi Yönetimi ve Pazar Araştırmaları Kongresi, 26-27 Eylül 2019, İstanbul, 55-64.
Semerci, A. (2021). Tarımsal Destekleme Uygulamalarının Ürün Geliri, Üretim Maliyeti ve Brüt Kar Değeri Üzerine Etkileri. Ejons Internatıonal Journal, 5(18): 169-185.
Tarım Kanunu (2006). Tarım Kanunu (Kanun No. 5488). Resmi Gazete 26149 Sayılı (25.04.2006). (Erişim: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/04/20060425-1.htm Erişim Tarihi: 27.03.2023).
TOB, (2021). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü, Tarım Ürünleri Piyasa Raporu, 2021 Yılı Arpa Ürünleri Piyasa Raporu, Ankara.
TOB, (2022a). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Kekik Fizibilite Raporu ve Yatırımcı Rehberi. (Erişim:https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/Belgeler/YATIRIMCI%20REHBER%C4%B0/KEKIK%20FIZIBILITE%20RAPORU.pdf Erişim Tarihi: 27.03.2023).
TOB, (2022b). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Yıllık Faaliyet Raporları. (Erişim: https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Plan-Program-Ve-Faaliyet-Raporlari/faaliyet-raporlar%c4%b1 Erişim Tarihi: 22.03.2023).
TÜİK, (2022a). Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri. (Erişim: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr Erişim Tarihi: 28.03.2023).
TÜİK, (2022b). Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Ürün Fiyatları ve Üretim Değerleri İstatistikleri. (Erişim: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr Erişim Tarihi: 28.03.2023).
Tüzün Rad, S. & Aslan, J. (2018). 2002-2017 Yılları Arasında Türkiye’de Tarım Politikaları ve Uygulamaları. Social Sciences Studies Journal, 4(21): 3271-3278.
USDA, (1976). Costs of Producing Selected Crops In The US, Washington.
Vozarova, IK. & Kotulic, R. (2016). Quantification of the Effect of Subsidies on the Production Performance of the Slovak Agriculture. Procedia Economics and Finance, 39, 298304.
Yamane, T. (1967). Elementary Sampling Theory. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice- Hall, Inc., 405 pp. USA.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 EJONS INTERNATIONAL JOURNAL
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
