TÜRK BİNA DEPREM YÖNETMELİĞİ’NE GÖRE YAPI DÜZENSİZLİKLERİNİN ANALİZİ

Özet

Türkiye bir deprem ülkesidir ve geçmişten günümüze birçok büyüklükte depreme maruz kalmış ve kalmaya devam edeceği aşikardır. Bu depremler ciddi boyutta can ve mal kaybına neden olmaktadır. Birçok deprem ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de deprem yönetmeliğimiz bulunmakta ve iyileştirmeler yapılarak güncellenmektedir. Enson güncellenen ve yayınlanan Türk Bina Deprem Yönetmeliği 2018’ de depreme dayanıklı yapı tasarım ilkeleri ve yapı düzensizlikleri net bir şekilde ifade edilmiştir. Depremin büyüklüğü, yapı elemanlarının deprem esnasındaki davranışı, yapısal analiz gibi birçok paremetre düşünüldüğünde mimari proje ve taşıyıcı sistemin bilinçli olarak tasarlanması deprem esnasında oluşabilecek hasarları önleyecektir. Depreme dayanıklı yapı tasarımında mimari tasarım ve taşıyıcı sistemin etkileşimi büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, deprem sonrası en çok can ve mal kaybına sebep olduğu görülen yapı düzensizlikleri Niğde ilinden seçilen, Türk Bina Deprem Yönetmeliği 2018’e (TBDY-2018) göre yapılan 19 adet bina örneği üzerinden analiz edilerek değerlendirilmiştir. Ayrıca incelenen yapılarda görülen mimari ve strüktürel tasarım hataları detaylı olarak değerlendirilmiştir. Analiz edilen binaların neredeyse hepsinde burulma düzensizliğinin olduğu ve maksimum burulmanında en çok zemin katta olduğu tespit edilmiştir. Saplama kiriş ve kısa kirişin çok yaygın kullanıldığı görülmüştür.