Türkiye'de ve Dünya'da Aşı Karşıtlığı ve Modern Tıp Reddi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14253774Anahtar Kelimeler:
Aşı, Aşı Reddi, Aşı Kararsızlığı, Modern Tıp ReddiÖzet
Aşılarla bağışıklama şüphesiz son yüzyılın en önlenebilir hastalıklarından biri olan pandemi ile mücadelenin en uygun maliyetli yoludur. Aşılama programları dünyada ve ülkemizde birçok hastalığın görülme sıklığını önemli ölçüde azaltmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) aşılama programlarının yaygınlaştırılmasını, etkili bir şekilde daha etkin ve verimli bir sistem haline getirmek için çalışmaktadır. Ülkemizde son 7 yılda etkisini hissettirmeye başlayan 'aşı reddi' kavramının önümüzdeki yıllarda giderek büyüyen bir tehlike olduğu gözlemlenmektedir. Aşı reddi sadece bireysel değil toplum sağlığını da etkiliyor. Yurtdışında aşı tereddüt ve retleri üzerine, aşıların hangi nedenlerle suçlandığı sorgulanarak çalışmalar yapılmıştır. Ancak ülkemizde sorun henüz kapsamlı çalışmalarla ele alınmamıştır. mevcut değildir. Bu makalede konuyla ilgili literatür incelenerek geniş bir değerlendirme yapılmıştır.
Referanslar
Akgül, E., & Ergün, A. (2023). Ebeveynlerin Çocukluk Çağı Aşıları ile COVID-19 Aşısına Yönelik Tutumları Arasındaki İlişki. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 5(1), 64-75.
Akkuş, İ., Sarpkaya, S., Bostan, T., & Öztürk, A. (2022). Bireylerin Covid 19 aşısına karşı tutumlarının paranormal ve batıl inançlar yönünden karşılaştırması. Ulusal Eğitim Dergisi, 2(3), 572-595.
AKTSAI, S. M. P., & BAŞER, D. (2024). Çocuğun Yüksek Yararının Korunması Bağlamında Aşı Karşıtlığı. Efe Akademi Yayınları.
Aktsaı, S. M. P. (2022). Çocuğun Yüksek Yararının Korunması Bağlamında Aşı Karşıtlığının Sosyal Hizmet Perspektifinden İncelenmesi.
Altay, S. U. (2022). Aşı Karşıtlığına Iletişimsel Bir Yaklaşım: Türkiye'de Aşı Karşıtı Instagram Hesapları Ornekleri Uzerine Bir Inceleme (Doctoral dissertation, Ankara Universitesi (Turkey)).
Aslankılıç, G. Ö. Ö. (2023). Resimde oryantalist yaklaşımlar ve mimari gerçeklik: Kahire (Doctoral dissertation, Mimar Sinan Fine Arts University (Turkey)).
Bakırtaş, İ., & Ozan, E. C. (2021). COVID-19’un Ekonomik Etkileri Üzerine Genel Bir İnceleme. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 59-74.
Bardak, F. (2021). Annelerin sağlık inanç modeline göre aşı tutumları ve bazı bebek sağlığı uygulamaları ile ilişkisi.
Barutçu, A., Çay, E., & Evliyaoğlu, N. (2021). Çiçek hastalığı epidemisinden covid-19 pandemisine; aşı kararsızlığı ve aşı reddi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 30(4), 243-250.
Bayraktar, D. T. (2024). Afetlerde Bulaşıcı Hastalıklar ve Enfeksiyon Kontrol Önlemleri: Doğal Afetlerde bulaşıcı hastalıklar ve Kontrol önlemleri. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 17(1), 18-30.
Büyükbasmacı, Y. E. (2023). Sportif Sorunlarla Başa Çıkma, Çatışma Çözme ve Adil Davranış Gösterme Becerilerinin Liderlik Özelliklerine Etkisi: Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma.
Cembekli, S., & Özdağ, A. (2024). Suriyeli sığınmacılar özelinde Türkiye ve Avrupa'daki göçmen karşıtlığının karşılaştırılması (Master's thesis, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi).
Çakır, E. (2022). Aktör ağ teorisi bağlamında covid-19 aşı karşıtlığı propagandasının sosyal ağ analizi (Doctoral dissertation, Marmara Universitesi (Turkey)).
Çevikdizici, M. (2024). Tip 2 diyabetlilerde diyabet farkındalığı ve içgörü ölçeği'nin türkçe uyarlaması: Güvenirlik ve geçerlik çalışması (Master's thesis, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi).
DALDAL, A., Conker, A., & Nas, Ç. (2023). Aşı Karşıtlığı ve Covid-19 Pandemisi Sürecinde Türkiye'deki Yansımalarına Kuramsal ve Sosyo-Politik Bir Bakış: Bilimselliğin Reddi, Tıbbileştirme ve Komplocu-Popülist Söylemler1. Amme Idaresi Dergisi, 56(3).
Demir, T. (2021). Aşı karşıtı tutumların sosyokültürel ve dinî boyutları. Tevilat, 2(2), 271-291.
Duman, D. D., & Ünür, E. (2022). Özne ve söylem bağlamında aşı karşıtı protestoların toplumsal hareketler sosyolojisi kapsamında incelenmesi. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 10(1), 98-127.
Ertaş, H., & Göde, A. (2021). Sağlık okuryazarlığı ile aşı karşıtlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Journal of Academic Value Studies, 7(1), 3.
Göçmen, G., Soğukpınar, N., Bıçakhan, B., Naciye, K. A. R. A., Palabıyık, O., Ergün, Ş. N., ... & Ortatatlı, M. (2023). Tıp ve Sağlık Bilimleri: Modern Analiz, Bulgu Ve Araştırmalar. Livre De Lyon.
Güler, M. F. (2024). Yetişkin bireylerin aşı okuryazarlık düzeyleri ile aşı karşıtlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi.
GÜLTEKİN, E., & ÇAĞLAR, N. (2023). Aşı Reddi Sebepleri ve Aşı Retlerinin Normatif Etik Açıdan Değerlendirilmesi: Gaziosmanpaşa Mustafa Furuncu Aile Sağlığı Merkezi Örneğinde Niteliksel Bir Araştırma. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law & History/Türkiye klinikleri tıp Etiği, Hukuku ve Tarihi Dergisi, 31(3).
Karagöz, Y., Filiz, M., & Karaşin, Y. (2024). Salgın hastalıklara yönelik komplo teorileri tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 522-537.
Karaman, D., Yılmaz, D., & Yılmaz, H. (2021). İntörn hemşirelik öğrencilerinin Koronavirüs (COVID-19) korkusunun aşı karşıtlığına etkisinin incelenmesi. The Journal of Turkish Family Physician, 12(4), 179-191.
Kılıç, B. B. (2023). Anaokullarında öğrenim gören öğrencilerin velilerinde aşı kararsızlığı ve ilişkili etmenler.
Mahadevaiah, G., Rv, P., Bermejo, I., Jaffray, D., Dekker, A., & Wee, L. (2020). Artificial intelligence‐based clinical decision support in modern medical physics: selection, acceptance, commissioning, and quality assurance. Medical physics, 47(5), e228-e235.
ORHAN, B., Mehmet, Ö. Z., ÇEVİK, D., ALTAŞ, Z. M., & YILDIZ, S. (2023). Temel Tıp Bilimlerinde Güncel Konular. Livre de Lyon.
Özcan, U. (2021). Neoliberal Sistemde Pandeminin Sosyal Etkileri Üzerine. Sosyologca Dergisi, 22, 29-42.
Özceylan, G., Toprak, D., & Esen, E. S. (2020). Vaccine rejection and hesitation in Turkey. Human vaccines & immunotherapeutics, 16(5), 1034-1039.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences (EJONS)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
