Araştırma ve Yayın Etiği

Araştırma Etiği İlkeleri
EJONS Uluslararası Matematik, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Dergisi araştırma etiğinde en yüksek standartları gözetir ve aşağıda tanımlanan uluslararası araştırma etiği ilkelerini benimser. Makalelerin etik kurallara uygunluğu yazarların sorumluluğundadır.
• Araştırmanın tasarlanması, tasarımın gözden geçirilmesi ve araştırmanın yürütülmesinde, bütünlük, kalite ve şeffaflık ilkeleri sağlanmalıdır.
• Araştırma ekibi ve katılımcılar, araştırmanın amacı, yöntemleri ve öngörülen olası kullanımları; araştırmaya katılımın gerektirdikleri ve varsa riskleri hakkında tam olarak bilgilendirilmelidir.
• Araştırma katılımcılarının sağladığı bilgilerin gizliliği ve yanıt verenlerin gizliliği sağlanmalıdır. Araştırma katılımcıların özerkliğini ve saygınlığını koruyacak şekilde tasarlanmalıdır.
• Araştırma katılımcıları gönüllü olarak araştırmada yer almalı, herhangi bir zorlama altında olmamalıdırlar.
• Katılımcıların zarar görmesinden kaçınılmalıdır. Araştırma, katılımcıları riske sokmayacak şekilde planlanmalıdır.
• Araştırma bağımsızlığıyla ilgili açık ve net olunmalı; çıkar çatışması varsa belirtilmelidir.
• İnsan denekler ile yapılan deneysel çalışmalarda, araştırmaya katılmaya karar veren katılımcıların yazılı bilgilendirilmiş onayı alınmalıdır. Çocukların ve vesayet altındakilerin veya tasdiklenmiş akıl hastalığı bulunanların yasal vasisinin onayı alınmalıdır.
• Çalışma herhangi bir kurum ya da kuruluşta gerçekleştirilecekse bu kurum ya da kuruluştan çalışma yapılacağına dair onay alınmalıdır.
• İnsan öğesi bulunan çalışmalarda, katılımcılardan “bilgilendirilmiş onam” alındığının ve çalışmanın yapıldığı kurumdan etik kurul onayı alındığı bilgisi makale metninde belirtilmelidir.

Yayın Etiği İlkeleri

Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editörler, yayınlanan bir makalede bulguları, yorumları veya sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilmesi durumunda düzeltme yayımlamayı değerlendirebilir. Ancak, bulguları ve sonuçları geçersiz kılabilecek büyük hatalar veya ihlaller söz konusu olduğunda makaleyi geri çekmeyi düşünebilirler.
Eğer yazarların araştırma ya da yayını kötüye kullanma ihtimali varsa; bulguların güvenilir olmadığına dair kanıtlar mevcutsa ve yazarların bağlı bulunduğu kurumlar durumu soruşturmadıysa ya da yapılan soruşturma yetersiz veya sonuçsuz görünüyorsa, editörler endişe beyanı yayımlamayı gündeme alabilir.
Bu tür düzeltme, geri çekme veya endişe beyanı durumlarında dergimiz COPE ilkeleri esas alınır.

İntihal Denetimi
İntihal, başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmaktır.
Dergimiz, gönderilen tüm makaleleri intihali engellemek için taramaktadır. İncelenmeye sunulan çalışmalarda intihal olup olmadığını Turnitin, iThenticate yazılımı kullanılarak kontrol edilir. Benzerlik oranın %15’den az olması beklenir. Bu oranı aşan çalışmalar ön inceleme aşamasında reddedilecektir.

Dergimizde yayımlanmış veya değerlendirme sürecinde olan bir çalışmada intihal tespit edilmesi durumunda, aşağıdaki adımlar titizlikle uygulanır:
• İntihal tespiti, yazarın bağlı olduğu üniversiteye resmi olarak bildirilir ve gerekli yasal işlemlerin başlatılması için iş birliği yapılır.
• İlgili makalenin PDF kopyası derginin web sitesinden kaldırılır ve makale bağlantıları erişime kapatılır. Makale başlığına "İntihal Yapılmış Makale" ifadesi eklenerek ihlal kamuya açık şekilde belirtilir.
• İntihalden sorumlu olan yazarın hesabı kapatılır ve yazarın dergimize gelecekte herhangi bir makale göndermesi süresiz olarak yasaklanır.

Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması
Dergimiz, yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet haklarını ve bu hakların ihlal edildiği durumlarda derginin ve yazar(lar)ın haklarını korumaktan sorumludur. Ayrıca dergimiz, yayınlanan tüm makalelerin içeriğinin diğer yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmesini önlemek için gerekli önlemleri almalıdır.

Kişisel Bilgilerin Korunması
Dergimize gönderilen tüm kişisel veriler, yasal düzenlemelere ve etik kurallara uygun bir şekilde korunmaktadır.

Çıkar Çatışması
Yazarlar, makalelerinde bulgularını veya yorumlarını etkileyebilecek her türlü mali veya diğer önemli çıkar çatışmalarını açıkça beyan etmelidir. Açıklanması gereken potansiyel çıkar çatışmaları arasında danışmanlık faaliyetleri, maaş alımı ve hibe destekleri yer almaktadır. Bu tür çıkar çatışmaları, mümkün olan en erken aşamada ifade edilmelidir.

Finansal Destek
Yazarlar, çalışmaları kapsamında herhangi bir kuruluş tarafından sağlanan finansal desteği makale metninde açıkça beyan etmelidir.

Yazar Değişikliği
Yalnızca makale kabul edilmeden önce işleme alınır. Yazarlar, makalelerini göndermeden önce yazarların listesini ve sırasını dikkatlice gözden geçirmeleri ve orijinal gönderim sırasında kesin yazar listesini sağlamaları gerekir.

Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını
1) Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için (etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
2) Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) ve olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.

Yayıncının Sorumlulukları 
• COPE ve diğer uluslararası etik ilkelere bağlı kalarak, intihal ve etik ihlalleri önlemek için gerekli politikaları oluşturmak.
• Fikri mülkiyet haklarını gözetmek, kişisel verilerin korunmasını sağlamak.
• Dergi politikalarını belirlemek ve uluslararası indekslerde yer almak için gerekli çalışmaları yapmak. 
• Derginin alt yapı ve diğer ihtiyaçlarının giderilmesine yönelik çalışma yapmak.
Not: Dergide görev alan editörlerin verdiği tüm kararlar yayıncıdan bağımsızdır. Editörler ile yayıncı arasındaki ilişki, editörlerin bağımsızlığı ilkesine dayanmaktadır.

Editörlerin Sorumlulukları
• Yayın sürecinin etik, tarafsız ve şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlamak.
• Makalelerin bilimsel standartlara uygunluğunu değerlendirmek, hakem sürecini yönetmek, çıkar çatışmalarını çözmek ve yayın etiğine uygun olmayan durumları tespit etmek.
• Makalelerde hata veya ihlal tespit edilmesi durumunda düzeltme veya geri çekme işlemlerini yürütmek.
Not: Editörler, yazar(lar)ın cinsiyeti, ırkı, etnik kökeni, dini, vatandaşlığı veya siyasi görüşü ne olursa olsun, makalenin fikri içeriğine göre adil bir değerlendirme yaparlar. 

Yazarların Sorumlulukları
• Çalışmalarını etik ve bilimsel kurallara uygun şekilde hazırlamak.
• Makale verilerinin özgün ve doğru olmasını sağlamak, intihal, uydurma veri veya manipülasyon yapmamak.
• Çalışmada çıkar çatışması, finansal destek veya katkıda bulunan kişi ve kurumları açıkça beyan etmek.
• İnsan veya hayvan denekleri üzerinde yapılan araştırmaları, uluslararası etik ilkelere uygun şekilde yapmak. Bu tür çalışmalar için ilgili etik kuruldan onay almak ve söz konusu onaya ilişkin bilgileri makale metnine eklemek.
• Makale değerlendirme sürecinde veya sonrasında editör ve hakemlerle uluslararası etik ilkeler doğrultusunda uyumlu hareket etmek.

Hakemlerin Sorumlulukları
• Sadece uzmanlık alanına giren çalışmaları kabul etmek.
• Makaleleri bilimsel, etik ve akademik standartlara uygun olarak tarafsız bir şekilde değerlendirmek.
• Değerlendirme sürecinde çalışma verilerine ilişkin gizliliği korumak.
• Değerlendirme sürecinde çıkar çatışmalarını bildirmek ve yorumlarını objektif ve yapıcı bir şekilde yapmak.
• İntihal, veri manipülasyonu veya etik ihlal şüphesi durumunda editörleri bilgilendirmek.

Yayın Politikaları
• Dergimizin tüm süreç ve işlemleri OJS platformu üzerinden yürütülmekte olup, dergimize ait başka bir web sitesi bulunmamaktadır.
• Dergimize gönderilen çalışmalar, daha önce yayımlanmamış ve eşzamanlı olarak başka bir dergiye değerlendirilmek üzere gönderilmemiş olmalıdır.
• Gönderilen çalışmalar, dergimizin amaç ve kapsamına uygun olmalı ve yazım kurallarına riayet edilmelidir. Belirtilen kriterlere uymayan çalışmalar ön inceleme aşamasında yazarlara iade edilir.
• Dergimizde araştırma makaleleri yayımlanmaktadır.
• Bir yazarın en fazla iki çalışması aynı sayıda yayımlanabilir.
• Türkçe ve İngilizce dillerinde hazırlanan çalışmalar dergimizde değerlendirilmek üzere kabul edilmektedir.
• Dergimizde yayımlanan tüm makaleler, CC-BY-NC 4.0 lisansı kapsamında açık erişim olarak yayımlanır ve arşiv sayfamızdan ücretsiz olarak erişilebilir.
• Hakem sürecinde, Çift Taraflı Kör Hakemlik uygulanmaktadır. Yazarlar ve hakemler birbirlerinin kimliklerini bilmezler. Dergi içerisinden (editörler veya yayın kurulu üyeleri gibi) makale gönderen kurul üyelerinin, süreç tamamlanana kadar dergideki görevleri askıya alınır ve süreci görmeleri engellenir.
• Makale değerlendirme sürecinde hakemlerin alanında uzman, en az doktora derecesine sahip olmalarına ve yazarla aynı kurumda görev almamalarına özen gösterilir. Çift taraflı kör hakemliğin korunması amacıyla, dergi kurulu üyelerimiz hakem olarak görev almazlar.

Özel Sayı Yayımlama Politikası
Dergimizde, Yayın Kurulu'nun kararı doğrultusunda yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayı için gönderilen makaleler, normal sayılarımızda yer alan makalelerle aynı değerlendirme süreçlerinden geçmektedir. Bu makalelerin, dergimizin Yazım Kuralları ile Etik ve Yayın Politikalarına uyum sağlaması gerekmektedir.

Ücret Politikası
Dergimiz açık erişimli, editöryal yayın ücreti yazardan karşılanan bir dergidir.

Reklam Politikası
Dergimiz yayın politikaları gereği sponsorluk ve reklam kabul etmemektedir. Dergimizin tüm giderleri EJONS Uluslararası Matematik, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Dergisi tarafından karşılanmaktadır.

Açık Erişim Politikası
Dergimizde yayımlanan makaleler, Creative Commons Atıf-Gayrı Ticari 4.0 Uluslararası (CC BY-NC 4.0) lisansı altında açık erişim olarak yayımlanır. Yayınlanan tüm makalenin tam metinlerine https://ispecjournal.com/index.php/ispecjas/issue/archive adresinden ücretsiz olarak ulaşılabilir.

Telif Hakkı Politikası
Yazarlar, dergimizde yayınlanan çalışmalarının telif hakkına sahiptirler ve çalışmaları CC BY-NC 4.0 olarak lisanslıdır. Detaylı bilgi için Tıklayınız.

Arşivleme ve Veri Dağıtım Politikası
Dergimizde yayınlanan tüm çalışmalar LOCKSS'da dijital olarak arşivlenir. Detaylı bilgi için Tıklayınız.

Makale Değerlendirme Süreci
Dergimizde makale değerlendirme süreci ön inceleme, hakem süreci, revizyon ve yayın olarak 4 ana başlıktan oluşmaktadır. Detaylı bilgi için Tıklayınız.

1- Ön İnceleme
• Çalışma; dergi yayın ilkelerine, akademik yazım kurallarına ve APA Atıf Sistemi’ne uygunluk açısından editör tarafından incelenir ve  Turnitin veya iThenticate programı kullanılarak intihal taramasından geçirilir. Benzerlik oranının %15’ten az olması gereklidir. Bu oranı aşan çalışmalar ön inceleme aşamasında yazarlara iade edilir.

2- Hakem Süreci
• Ön inceleme aşamasını geçen çalışmalar için Çift Taraflı Kör Hakemlik süreci başlatılır. Bu süreç kapsamında, makale alanında uzman iki hakeme değerlendirilmek üzere gönderilir. Hakemlik süreci boyunca, hakemlerin ve yazarların kimliklerinin gizli tutulması sağlanır ve süreç gizlilik ilkesi çerçevesinde yürütülür. Bir çalışmanın dergimizde yayımlanabilmesi için her iki hakemin de olumlu görüş bildirmesi gerekmektedir. Ancak, hakemlerden biri olumlu, diğeri olumsuz görüş bildirirse, çalışma üçüncü bir hakeme gönderilerek nihai karar alınır.

3- Revizyon Süreci
• Hakemler tarafından revizyon talep edilmesi durumunda, yazarlar çalışmalarında yaptıkları değişiklikleri kırmızı ile işaretlemelidir. Hakem talepleri doğrultusunda yapılan revizyonlar, öncelikle editör tarafından, ardından hakemler tarafından değerlendirilerek kontrol edilir.
•  Hakem süreci tamamlanan çalışmalar, dergimizin dil editörleri tarafından incelenir. Gerekli görüldüğü takdirde yazarlardan dil ve yazım ile ilgili revizyon talep edilir. Yazarlar tarafından yapılan revizyonlar, dil editörleri tarafından tekrar gözden geçirilir ve onaylanır.

4- Yayın Süreci
• Teknik, akademik ve dilsel incelemelerden geçen makalelerin dizgi ve mizanpajı yapılarak yayına hazır hale getirilir ve gelecek ilk sayıda yayınlanır.