Şarkikaraağaç (Isparta) Kömürlerinde Petrografik Verilerle Paleoortam Koşullarının Değerlendirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.16885334Anahtar Kelimeler:
Paleoortam, Tersiyer kömürleri, Petrografi, Maseral indisleriÖzet
Bu çalışmada, Şarkikaraağaç kömür damarının maseral bileşimi ve çökelme ortamı ayrıntılı olarak incelenmiştir. Sonuçlar, kömür örneklerinde en bol bulunan maseral grubunun %25 ile %75 arasında değişen oranlarda hüminit olduğunu göstermektedir. Bunu %1–36 arasında liptinit ve %4–15 arasında inertinit izlemektedir. Yüksek mineral madde içeriği ve bol miktarda framboidal pirit varlığı dikkat çeken özellikler arasındadır. Havza genelinde gözlemlenen göreceli olarak düşük ve homojen hüminit yansıma değerleri, tutarlı ve homojen bir kömürleşme sürecine işaret etmektedir. Maseral dağılımı ve üçlü diyagram değerlendirmelerine göre, kömürlerin ağırlıklı olarak sığ, alkali ve anoksik bataklık ortamlarında, özellikle limnik ile limnotelmatik karakterde oluştuğu sonucuna varılmıştır. Şarkikaraağaç kömürlerinin petrografik bileşimine göre, kömür damarları büyük ölçüde durgun su koşullarında oluşmuş olup, bitkisel katkıların çoğunlukla otsu bitkilerden sağlandığı ve odunsu bitkilerin katkısının sınırlı olduğu anlaşılmaktadır.
Referanslar
ASTM (American Society For Testing And Materials), 1983. Annual book of ASTM standards, Gaseous Fuels; Coal and Coke (D- 388, D-2798- 79, D-3172-73, D-2799-72, D-3174-82, D-3175-82): 1916 Race Street, Philadelphia, PA.
Ayhan, A., Karadağ, M., 1985. Şarkikaraağaç (Isparta) güneyinde bulunan boksitli demir ve demirli boksit yataklarının jeolojisi ve oluşumu. TJK Bülteni, 28: 137-146.
Blumenthal, M., 1963. Le systeme structural du Taurus sud-anatolien, in Livre a'memoire du Professeur P. Fallot. Memoire de la Societe Geologique de France, 2: 611–662.
Boray, A., Şaroğlu, F., Emre, Ö., 1985. Isparta büklümünün kuzey kesiminde doğu - batı daralma için bazı veriler. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 9-20.
Brunn, J.H., Dumont, J.F., Graciansky, P.C., Gutnic, M., Juteau, T., Marcoux, J., Monod, O., Poisson, A., 1971. Outline of the Geology of the Western Taurids. In: Compbell A.S. (Ed.), Geology and History of Turkey. Petroleum Exploration Society of Libya, Tripol, pp. 225-255.
Calder, J., Gibling, M., Mukhopadhyay, P., 1991. Peat formation in a Westphalian B piedmont setting, Cumberland Basin, Nova Scotia, Nova Scotia: implications for the maceral-based interpretation of rheotrophic and raised paleomires. Bulletin de la Societe Geologique de France, 162(2): 283-298.
Cengiz, O., Kuşcu, M., 1993. Çarıksaraylar (Şarkikaraağaç-Isparta) kuzeyinin jeolojisi ve kurşunlu barit yatakları. TJK Bülteni, 1(36): 63-64.
Çiçek, A., Koçyiğit, A., 2025. Episodic evolution and active tectonics of the Karamık Graben in the apex of Isparta Angle, SW Türkiye. Mediterranean Geoscience Reviews, 1-4.
Dai, S., Bechtel, A., Eble, C., Flores, R., French, D., Graham, I., Hood, M., Hower, J., Korasidis, V., Moore, T., Püttmann, W., Wei, Q., Zhao, L., O'Keefe, J., 2020. Recognition of peat depositional environments in coal: A review. International Journal of Coal Geology, 219: 103383.
Demirkol, C., 1977. Yalvaç-Akşehir dolayının jeolojisi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Demirkol, C., 1981. Sultandağı kuzeybatısının jeolojisi ve Beyşehir-Hoyran Napı ile ilişkisi. TÜBİTAK projesi, No: TBAK-382, 56s.
Diessel, C.F.K., 1986. On the correlation between coal facies and depositional environments. Proceeding of 20th Symposium of Department of Geology, University Newcastle, NSW, pp. 19- 22.
Diessel, C.F.K., 1992. Coal-Bearing Depositional Systems. Springer Verlag, Berlin.
Dilek, Y., Rowland, J.,1993. Evolution of a conjugate passive margin pair in Mesozoic southern Turkey. Tectonics, 12: 954-970.
Elitok, Ö., 2000. Şarkikaraağaç (Isparta) ve çevresinin jeoloji, mineroloji ve petrografisi. Doktora tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Elmas, N., Suner, F., 2006. Dinek (Şarkikaraağaç-Isparta) ve çevresindeki barit cevherleşmeleri. İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, 5(3): 267-277.
Flecker, R., Ellam, R., Muller, C., Poisson, A., Robertson, A., Turner, J., 1998. Application of Sr isotope stratigraphy and sedimentary analysis to the origin and evolution of the Neogene basins in the Isparta Angle, southern Turkey. Tectonophysics, 298: 83-101.
Glover, C., Robertson, A., 1998. Neotectonic intersection of the Aegean and Cyprus tectonic arcs: extensional and strike-slip faulting in the Isparta Angle, SW Turkey. Tectonophysics, 298: 103-132.
Gürbüz, A., Kazancı, N., Hakyemez, H., Leroy, S., Roberts, N., Saraç, G., Ergun, Z., Boyraz-Arslan, S., Gürbüz, E., Koç, K., Yedek, Ö., Yücel, T., 2021. Geological evolution of a tectonic and climatic transition zone: the Beyşehir-Suğla basin, lake district of Turkey. International Journal of Earth Sciences, 110: 1077 - 1107.
Haude, H., 1972. Stratigraphie und tectonic des Sudlichen Sultandağ (SW Anatolien). Zeitschrift der Deutschen Geologischen Gesellschaft, 123: 411-421.
Kalaitzidis, S., Bouzinos, A., Papazisimou, S., Christanis, K., 2004. A short-term establishment of forest fen habitat during Pliocene lignite formation in the Ptolemais Basin, NW Macedonia, Greece. International Journal of Coal Geology, 57(3-4): 243-263.
Kalkreuth, W.D., Kotis, T., Papanicolaou, C., Kokkinakis, P., 1991. The geology and coal petrology of a Miocene lignite profile at the Meliadi Mine, Katerini, Greece. International Journal of Coal Geology, 17: 51-67.
Koç, A., Kaymakçi, N., Hinsbergen, D., Vissers, R., 2014. A Miocene onset of the modern extensional regime in the Isparta Angle: constraints from the Yalvaç Basin (southwest Turkey). International Journal of Earth Sciences, 105: 369-398.
Koçyi̇ği̇t, A., Gürboğa, Ş., Kalafat, D., 2012. Nature and onset age of neotectonic regime in the northern core of Isparta Angle, SW Turkey. Geodinamica Acta, 25: 52 - 85.
Koçyiğit, A., Doğan, U., Gürboğa, Ş., Kalafat, D., 2024. Quaternary tensional neotectonics of the southwestern flank of the Isparta Angle, Antalya, Türkiye. Mediterranean Geoscience Reviews, 6(4): 589-613.
Mavridou, E., Antoniadis, P., Khanaqa, P., Riegel, W., Gentizis, T., 2003. Paleoenvironmental interpretation of the Amynteon-Ptolemaida lignite deposit in northern Greece based on its petrographic composition. International Journal of Coal Geology, 56: 253-268.
Mukhopadhyay, P., 1989. Organic petrology and organic geochemistry of Texas Tertiary coals in relation to depositional environment and hydrocarbon generation. The University of Texas at Austin, Bureau of Economic Geology, Report of Investigations, No:188, Texas.
Örmeci, S., 2005. Şarkikaraağaç Havzası’nın (Isparta) hidrojeoloji incelemesi. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Petersen, H.I., 1993. Petrographical facies analysis of Lower and Middle Jurassic coal seams on the island of Bornholm, Denmark. International Journal of Coal Geology, 22: 189-216.
Poisson, A., Yaǧmurlu, F., Bozcu, M., Şentürk, M., 2003. New insights on the tectonic setting and evolution around the apex of the Isparta Angle (SW Turkey). Geological Journal, 38(3-4): 257-282.
Robertson, A., Poisson, A., Akinci, Ö., 2003. Developments in research concerning Mesozoic–Tertiary Tethys and neotectonics in the Isparta Angle, SW Turkey. Geological Journal, 38(3-4): 195-234.
Stach, E., Mackowsky, M.T.H., Teichmuller, M., Taylor, G.H., Chandra, D., Teichmuller, R., 1982. Stach’s Textbook of Coal Petrology, Gebrüder Borntraeger, Berlin.
Şahin, Ş., Abubakar, I., Özçelik, M., Abdelwahed, M., Oksum, E., 2019. Neotectonic structures imaged by seismic velocity along the Isparta Angle. Arabian Journal of Geosciences, 12: 1-20.
Taylor, G.H., Teichmüller, M., Davis, A., Diessel, C.F.K., Littke, R., Robert, P., 1998. Organic Petrology. Gebrüder Borntraeger, Berlin, Stuttgart.
Teichmüller, M., Taylor, G.H., Littke, R., 1998. The Nature of Organic Matter - Macerals and Associated Minerals. In: Taylor, G.H., Teichmüller, M., Davis, A., Diessel, C.F.K., Littke, R., Robert, P. (Eds.), Organic petrology, Gebrüder Borntraeger, Berlin.
Topak, Y., 2006. Yukarıtırtar-Aşağıtırtar Köyleri (Isparta Kuzeydoğusu) arasında gözlenen manyezit yatağının oluşumu ve kökeni. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Tuncer, A., Karayiğit, A., Oskaya, R.G., Bulut, Y., Tunoğlu, C., 2017. Şarkikaraağaç sahasında kömür içeren istifin kömür petrolojisi ve mikropaleontolojisiyle ilgili ön sonuçlar, Isparta (GB Anadolu). 70. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 10-14 Nisan, Ankara, s. 268.
Tuncer, A., Karayigit, A.I., Oskay, R.G., Tunoğlu, C., Kayseri-Özer, M.S., Gümüş, B.A., Akbulut, A., 2023. A multi-proxy record of palaeoenvironmental and palaeoclimatic conditions during Plio-Pleistocene peat accumulation in the eastern flank of the Isparta Angle: A case study from the Şarkikaraağaç coalfield (Isparta, SW Central Anatolia). International Journal of Coal Geology, 265: 104149.
Ünal-Kartal, N., Karadirek, S., 2024. Paleoenvironmental reconstruction and hydrocarbon potential of the westphalian-a kozlu formation hard coal in the zonguldak basin: ınsights from organic geochemistry and petrology. Minerals, 14(10): 971.
Üner, S., Özsayın, E., Kutluay, A., Dirik, K., 2015. Polyphase tectonic evolution of the Aksu Basin, Isparta Angle (Southern Turkey). Geologica Carpathica, 66: 157-169.
Wasoo, M., Özkaptan, M., Koç, A., 2020. New insights on the neogene tectonic evolution of the aksu basin (SE Turkey) from the anisotropy of magnetic susceptibility (AMS) and paleostress data. Journal of Structural Geology, 139: 104137.
Yağmurlu, F., 1991a. Yalvaç - Yarıkkaya Neojen Havzasının stratigrafisi ve depolama ortamları. Türkiye Jeoloji Bülteni, 34: 9-19.
Yağmurlu, F., 1991b. Yalvaç- Yarıkkaya Neojen Havzasının tektono-sedimanter özellikleri ve yapısal evrimi. MTA Dergisi, 112: 1-12.
Yaǧmurlu, F., Savaslclin, Y., Ergün, M., 1997. Relation of alkaline volcanism and active tectonism within the evolution of the Isparta angle, Sw Turkey. The Journal of Geology, 105: 717 - 728.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 EJONS Uluslararası Matematik, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
