KARAYOLU İNŞAATINDA YAPILAN JEODEZİK ÇALIŞMALAR ve KARAYOLU GEOMETRİSİ

Özet

Bu çalışmada, karayolu (tünel) projesi ve inşaatı sırasında yapılan jeodezik çalışmalar ile karayolu geometrisi incelenmiştir. Plansız ve düzensiz yapılaşma, köylerden kentlere yoğun göç dalgası, nüfusun artması, toprakların azalması, yapılaşma rantları, kamu kurumlarının bürokratik ve hantal yapısı gibi sebeplerle şehirlerimiz fiziksel ve sosyal yönlerden ağır bir baskı altına alınmış ve bu yükü taşıyamamıştır. Nüfus artışı ve ekonomik kalkınmayla birlikte araç sayısı artmış bu da trafik, hava kirliliği, çevre kirliliği ve gürültü kirliliğine neden olmuştur. Ülkemizde ulaşım sorununu hafifletebilmek için son yıllarda hava, deniz ve karayolu ulaşımına önem verilmiş, büyük karayolu ve tünel projelerinin inşaatının tamamlandığı ve bazı karayolu ve tünel projelerinin inşaatının da devam ettiği görülmüştür. Karayolu (tünel) projelerinin hazırlanması sırasında yapılan jeodezik ve diğer ilgili çalışmalar anlatılmıştır. Proje hızı, yatay kurp, düşey kurp, geçiş eğrisi, bo yuna eğim, kamulaştırma genişliği, dever, duruş görüş mesafesi, geçiş görüş mesafesi, yatay eksen, düşey eksen, tipkesit elemanları, topoğrafya, trafik etüdü ve taşıt özellikleri gibi karayolu proje standartlarından bahsedilmiştir. Karayolu (tünel) projeleri ve inşaatı için düşünülmesi gereken en önemli husus, yatay ve düşey jeodezik ağların tesisidir. Jeodezik ağlar, önceden sadece klasik yöntemlerle tesis edilirken günümüzde hem klasik hem de GNSS yöntemleriyle tesis edilebilmektedir. Denizli ilinde inşaatı devam eden Honaz Tüneli ve bağlantı yolları ile ilave karayolu güzergâhları için GNSS ve nivelman yöntemleriyle oluşturulan jeodezik ağ (yatay ve düşey kontrol noktaları) hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. Ayrıca tünel çıkış portalının olduğu zemindeki kaymaları tespit edebilmek için yapılan inklinometre ölçümleri ve sonuçlarından da bahsedilmiştir. Karayolu proje yapım ve uygulama süreçlerinde harita mühendisliği ve jeodezik çalışmaların önemli olduğu, klasik ve gelişmiş yöntemlerin birlikte kullanılması gerektiği vurgulanmıştır. Konu ile ilgili çeşitli önerilerde bulunulmuştur.