At Yetiştiriciliğinde Refah
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14583196Anahtar Kelimeler:
At yetiştiriciliği, Refah, GöstergelerÖzet
At yetiştiriciliğinde refah, hayvanların fiziksel ve zihinsel sağlığını koruma ve geliştirme amacını taşıyan bir kavramdır. Atların uygun barınma koşullarında yaşaması, dengeli beslenmesi, yeterli sosyal etkileşimde bulunması ve düzenli egzersiz yapması, refahlarının sağlanması için temel unsurlardır. Araştırmalar, uygun çevre koşulları sağlanmadığında atlarda stres, anormal davranışlar ve çeşitli sağlık sorunlarının ortaya çıkabileceğini göstermektedir. Küçük ve kapalı alanlarda barındırılan atlar, sosyal etkileşimden yoksun kalmakta ve doğal davranışlarını sergileyememektedir. Bu durum, refahlarının ciddi şekilde bozulmasına neden olmaktadır. At yetiştiriciliğinde refahı artırmak için serbest egzersiz imkanlarının sunulması, atların doğal davranışlarını sergileyebilecekleri alanların sağlanması büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, beslenme programlarının atların cüssesi ve iş yüküne uygun olarak düzenlenmesi, ani besin değişikliklerinden kaçınılması ve sürekli sağlıklı su temin edilmesi, refahın korunması açısından kritik faktörlerdir. Hayvan refahının bozulması durumunda atlarda kilo kaybı, zayıf bağışıklık sistemi, stres hormonlarının artışı ve tekrarlayıcı davranışlar gibi sağlık, fizyolojik ve davranışsal göstergeler gözlemlenebilir. Bu belirtiler, atların yaşam kalitesinin düşmesine ve sağlıklarının tehlikeye girmesine işaret etmektedir. At yetiştiriciliğinde refahın sağlanması, hem etik sorumluluklar hem de hayvanların verimliliği açısından büyük önem taşımaktadır.
Referanslar
Anonim. (2010). Resmi Gazete. VETERİNER HİZMETLERİ, BİTKİ SAĞLIĞI, GIDA VE YEM KANUNU. Kanun No:5996. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/06/20100613-12.htm.
Anonim. (2023a). Hara ve At Yetiştiriciliği. https://haraveatyetistiriciligi.com.tr/at-sagligi-ve-refahi-hareketlilik-egzersiz-ve-duzenli-veteriner-kontrollerinin-onemi/.
Anonim. (2023b). World Horse Welfare. Advice&research, feeding horses. https://www.worldhorsewelfare.org/advice/feeding-horses?srsltid=AfmBOopBwS8eT7i2PTfgGD4R-yYdAKpyIzHwrhtnhObCM5ZgHsHPimxu
Anonim. (2024). Türkiye Binicilik Vakfı. Satın Alma Öncesi Veteriner Muayenesi. https://www.turkiyebinicilik.org/at-bakimi-ve-refahi/veteriner-kontrolu.
Arpacık, R. (1999). At Yetiştiriciliği: Şahin Matbaası, Ankara.
AWIN. (2015). Welfare Assessment Protocol for Horses. doı: 10.13130/AWIN_HORSES.
Benhajali, H., Richard-Yris, M.-A., Ezzaouia, M., Charfi, F., & Hausberger, M. (2009). Foraging opportunity: a crucial criterion for horse welfare? Animal, 3(9), 1308-1312.
Benhajali, H., Richard-Yris, M.-A., Leroux, M., Ezzaouia, M., Charfi, F., & Hausberger, M. (2008). A note on the time budget and social behaviour of densely housed horses: A case study in Arab breeding mares. Applied Animal Behaviour Science, 112(1-2), 196-200.
Bertone, J. J. (2006). Excessive drowsiness secondary to recumbent sleep deprivation in two horses. Veterinary Clinics: Equine Practice, 22(1), 157-162.
Bourjade, M., de Boyer des Roches, A., & Hausberger, M. (2009). Adult-young ratio, a major factor regulating social behaviour of young: a horse study. PloS one, 4(3), e4888.
Briefer Freymond, S., Briefer, E. F., Niederhäusern, R. V., & Bachmann, I. (2013). Pattern of social interactions after group integration: A possibility to keep stallions in group. PloS one, 8(1), e54688.
Burn, C. C., Dennison, T. L., & Whay, H. R. (2010). Relationships between behaviour and health in working horses, donkeys, and mules in developing countries. Applied Animal Behaviour Science, 126(3-4), 109-118.
Duncan, I. J. (2005). Science-based assessment of animal welfare: farm animals. Revue scientifique et technique-Office international des epizooties, 24(2), 483.
Durmuş, İ. (2021). Türk kültür çevresinde at. Asya Araştırmaları Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 1-12.
Fureix, C., Jego, P., Henry, S., Lansade, L., & Hausberger, M. (2012). Towards an ethological animal model of depression? A study on horses. PloS one, 7(6), e39280.
Goff, L., Jeffcott, L., Jasiewicz, J., & McGowan, C. M. (2008). Structural and biomechanical aspects of equine sacroiliac joint function and their relationship to clinical disease. The veterinary journal, 176(3), 281-293.
HACAN, Ö. G., & BOZKURT, Z. (2019). ATLARDA SOSYAL TEMAS EKSİKLİĞİNİN NEDEN OLDUĞU DAVRANIŞ PROBLEMLERİ. www. guvenplus. com. tr, 45.
Hartmann, E., Søndergaard, E., & Keeling, L. J. (2012). Keeping horses in groups: A review. Applied Animal Behaviour Science, 136(2-4), 77-87.
Hausberger, M., Fureix, C., & Lesimple, C. (2016). Detecting horses’ sickness: In search of visible signs. Applied Animal Behaviour Science, 175, 41-49.
Landman, M., De Blaauw, J., Hofland, L., & Van Weeren, P. (2004). Field study of the prevalence of lameness in horses with back problems. Veterinary Record, 155(6), 165-168.
Lesimple, C., Fureix, C., Aubé, L., & Hausberger, M. (2016). Detecting and measuring back disorders in nonverbal individuals: The example of domestic horses. Animal Behavior and Cognition, 3(3), 159-179.
Lesimple, C., Gautier, E., Benhajali, H., Rochais, C., Lunel, C., Bensaïd, S., . . . Hausberger, M. (2019). Stall architecture influences horses’ behaviour and the prevalence and type of stereotypies. Applied Animal Behaviour Science, 219, 104833.
Main, D., Kent, J., Wemelsfelder, F., Ofner, E., & Tuyttens, F. (2003). Applications for methods of on-farm welfare assessment. Animal Welfare, 12(4), 523-528.
Mason, G. J. (1991). Stereotypies: a critical review. Animal behaviour, 41(6), 1015-1037.
Mills, D. S. (2005). Repetitive movement problems in the horse. The domestic horse, the origins, development and management of its behaviour, 212-227.
Ninomiya, S., Sato, S., & Sugawara, K. (2007). Weaving in stabled horses and its relationship to other behavioural traits. Applied Animal Behaviour Science, 106(1-3), 134-143.
Özbeyaz C., A. H. (2010). At Yetiştiriciliği Ders Notları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Zootekni Anabilim Dalı, Ankara.
Popescu, S., & Diugan, E.-A. (2013). The relationship between behavioral and other welfare indicators of working horses. Journal of Equine Veterinary Science, 33(1), 1-12.
Pritchard, J., Lindberg, A., Main, D., & Whay, H. (2005). Assessment of the welfare of working horses, mules and donkeys, using health and behaviour parameters. Preventive veterinary medicine, 69(3-4), 265-283.
Raabymagle, P., & Ladewig, J. (2006). Lying behavior in horses in relation to box size. Journal of Equine Veterinary Science, 26(1), 11-17.
Rivera, E., Benjamin, S., Nielsen, B., Shelle, J., & Zanella, A. (2002). Behavioral and physiological responses of horses to initial training: the comparison between pastured versus stalled horses. Applied Animal Behaviour Science, 78(2-4), 235-252.
Stull, C., & Rodiek, A. (2000). Physiological responses of horses to 24 hours of transportation using a commercial van during summer conditions. Journal of animal science, 78(6), 1458-1466.
Tadich, T., Smulders, J., Araya, O., & Nicol, C. (2012). Husbandry practices associated with the presentation of abnormal behaviours in Chilean Creole horses. Archivos de medicina veterinaria, 44(3), 279-284.
Tulobaev, A. (2020). Kırgızistan'da Merada Yetiştirilen Atların Refah Düzeyini Belirleme Kriterleri. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 10(2), 110-114.
Ünal, N. (2011). Hayvanlarda Nakil Ve Refah. Ünal, N. ve Sağmanlıgıl, V. (Ed.). Hayvan Davranışları Ve Refahı içinde (Ünite 9). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Visser, E. K., Ellis, A. D., & Van Reenen, C. G. (2008). The effect of two different housing conditions on the welfare of young horses stabled for the first time. Applied Animal Behaviour Science, 114(3-4), 521-533.
Waran, N. (2007). Preface, In: The Welfare of Horses, Ed: Natalie Waran, Published by Springer, pg: ix-x, Netherlands. .
Waring, G. H. (1983). Horse behavior. The behavioral traits and adaptations of domestic and wild horses, including ponies.
Werhahn, H., Hessel, E. F., & Van den Weghe, H. F. (2012). Competition horses housed in single stalls (I): behavior and activity patterns during free exercise according to its configuration. Journal of Equine Veterinary Science, 32(1), 45-52.
Yildirim, F., Küreksiz, A., & Tanman, T. (2022). Feeding and activity time location preferences of horses in a paddock area. Veterinarski arhiv, 92(2), 127-136.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Journal on Mathematic, Engineering and Natural Sciences (EJONS)
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
