BİTKİ BAZLI GIDALAR : BİTKİ BAZLI GIDALAR

İlkay Yılmaz

doi:10.5281/zenodo.8265817

Yazarlar

İlkay Yılmaz Başkent Üniversitesi GMS Bölümü

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8265817

Anahtar Kelimeler:

Bitki bazlı gıda, hayvansal gıda, sera gazı, çevre

Özet

Son yıllarda hayvansal gıdaların çevresel, etik ve sağlık üzerindeki etkilerine ilişkin endişeler ortaya çıkmıştır. Bu sebeple insanlar sıklıkla bitkisel kaynaklı gıdalara yönelmektedir. Bu endişeler sera gazı emisyonlarından, çok miktarda arazi kullanımından, su kaynaklarının tüketilmesinden ve kirletilmesinden kaynaklanmaktadır. Bunun yanında bitkisel beslenmenin hayvansal gıdaların insan beslenmesinde yer almasından daha sağlıklı olduğuna dair çalışmalar mevcuttur. Daha fazla taze meyve, sebze, kuruyemiş ve tam tahıllar yemek, daha iyi sağlık sonuçlarıyla ilişkilendirilmiştir. Ancak et, deniz ürünleri, yumurta ve süt ürünleri analogları gibi yeni nesil bitki bazlı gıdaların doğal ürünlerden daha sağlıklı olup olmadığı belirsizdir. Bu yeni ürünlerin çoğu, yüksek düzeyde doymuş yağ, şeker, nişasta ve tuz ve düşük düzeyde mikro besinler, nutrasötikler ve diyet lifleri içeren yüksek oranda işlenmiş gıdalardır. Ayrıca, işlenmeleri bitki dokularını bozduğundan ve makrobesinleri serbest bıraktığından, genellikle mide-bağırsak sisteminde hızla sindirilmektedirler. Sonuç olarak, olumsuz sağlık etkileriyle bağlantılı besin düzeylerini azaltmak ve yararlı sağlık etkileriyle bağlantılı düzeyleri artırmak için bitki bazlı gıdaları formüle etmek önemlidir. Ayrıca, gıda matrisini, makro besinler çok hızlı sindirilmeyecek ve emilmeyecek, ancak mikro besinler yüksek oranda biyolojik olarak kullanılabilir olacak şekilde tasarlamak önemlidir. Bu makalede yeni nesil bitki bazlı gıdalar irdelenmektedir.

Referanslar

Appenroth, K. J., Sree, K. S., Böhm, V., Hammann, S., Vetter, W., Leiterer, M., & Jahreis, G. (2017). Nutritional value of duckweeds (Lemnaceae) as human food. Food chemistry, 217, 266-273.

Aschemann-Witzel, J., Gantriis, R. F., Fraga, P., & Perez-Cueto, F. J. (2021). Plant-based food and protein trend from a business perspective: Markets, consumers, and the challenges and opportunities in the future. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 61(18), 3119-3128.

Bryant, C., & Barnett, J. (2020). Consumer acceptance of cultured meat: An updated review (2018–2020). Applied Sciences, 10(15), 5201.

Davoodi, S. H., Shahbazi, R., Esmaeili, S., Sohrabvandi, S., Mortazavian, A., Jazayeri, S., & Taslimi, A. (2016). Health-related aspects of milk proteins. Iranian journal of pharmaceutical research: IJPR, 15(3), 573.

Day, L., Cakebread, J. A., & Loveday, S. M. (2022). Food proteins from animals and plants: Differences in the nutritional and functional properties. Trends in Food Science & Technology, 119, 428-442.

Donat, İ. (2021). Bitki bazlı gıda sektörü çığ gibi büyüyor, https://gazeteoksijen.com/yazarlar/irfan-donat/bitki-bazli-gida-sektoru-cig-gibi-buyuyor-53270, Erişim Tarihi: 29.05.2023

Drigon, V., Nicolle, L., Fanny, G. H., Gagnaire, V., & Arvisenet, G. (2023). Attitudes and beliefs of French consumers towards innovative food products that mix dairy and plant-based components. International Journal of Gastronomy and Food Science, 32, 100725.

Fardet, A., Méjean, C., Labouré, H., Andreeva, V. A., & Feron, G. (2017). The degree of processing of foods which are most widely consumed by the French elderly population is associated with satiety and glycemic potentials and nutrient profiles. Food & function, 8(2), 651-658.

Hadidi, M., Palacios, J. C. O., McClements, D. J., Mahfouzi, M., & Moreno, A. (2023). Alfalfa as a sustainable source of plant-based food proteins. Trends in Food Science & Technology.

Konefal, J., Hatanaka, M., & Constance, D. H. (2019). Multi-stakeholder initiatives and the divergent construction and implementation of sustainable agriculture in the USA. Renewable Agriculture and Food Systems, 34(4), 293-303.

Kraak, V. I. (2022). Perspective: Unpacking the wicked challenges for alternative proteins in the United States: can highly processed plant-based and cell-cultured food and beverage products support healthy and sustainable diets and food systems?. Advances in Nutrition, 13(1), 38-47.

Loveday, S. M. (2020). Plant protein ingredients with food functionality potential. Nutrition Bulletin, 45(3), 321-327.

Lynch, H., Johnston, C., & Wharton, C. (2018). Plant-based diets: Considerations for environmental impact, protein quality, and exercise performance. Nutrients, 10(12), 1841.

Markwell, (2023). https://www.markwellfoods.com.au/new-introducing-the-green-butcher/ Erişim Tarihi: 29.05.2023

Martínez-Villaluenga, C., Peñas, E., & Hernández-Ledesma, B. (2020). Pseudocereal grains: Nutritional value, health benefits and current applications for the development of gluten-free foods. Food and Chemical Toxicology, 137, 111178.

McClements, D. J., & Grossmann, L. (2021). The science of plant‐based foods: Constructing next‐generation meat, fish, milk, and egg analogs. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 20(4), 4049-4100.

McClements, I. F., & McClements, D. J. (2023). Toward Designing Healthier Plant-based Foods: Fortification, Digestion, and Bioavailability. Food Research International, 112853.

McMacken, M., & Shah, S. (2017). A plant-based diet for the prevention and treatment of type 2 diabetes. Journal of geriatric cardiology: JGC, 14(5), 342.

Pereira, R. M., Greco, G. M., Moreira, A. M., Chagas, P. F., Caldas, I. S., Goncalves, R. V., & Novaes, R. D. (2017). Applicability of plant-based products in the treatment of Trypanosoma cruzi and Trypanosoma brucei infections: a systematic review of preclinical in vivo evidence. Parasitology, 144(10), 1275-1287.

Puglisi, M. J., & Fernandez, M. L. (2022). The Health Benefits of Egg Protein. Nutrients, 14(14), 2904.

Soni, M., Maurya, A., Das, S., Prasad, J., Yadav, A., Singh, V. K., ... & Dwivedy, A. K. (2022). Nanoencapsulation strategies for improving nutritional functionality, safety and delivery of plant-based foods: Recent updates and future opportunities. Plant Nano Biology, 100004.

Sugino, H., Nitoda, T., & Juneja, L. R. (2018). General chemical composition of hen eggs. In Hen eggs (pp. 13-24). CRC press.

Suhartanto, D., Kartikasari, A., Arsawan, I. W. E., Suhaeni, T., & Anggraeni, T. (2022). Driving youngsters to be green: The case of plant-based food consumption in Indonesia. Journal of Cleaner Production, 380, 135061.

Tuso, P., Stoll, S. R., & Li, W. W. (2015). A plant-based diet, atherogenesis, and coronary artery disease prevention. The Permanente Journal, 19(1), 62.

Vegan Dükkan, (2023). https://www.vegandukkan.com/products/veggy-kofte-4-adet-300-g?_pos=6&_sid=844c2e38f&_ss=r Erişim Tarihi: 29.05.2023

Waehrens, S. S., Faber, I., Gunn, L., Buldo, P., Frøst, M. B., & Perez-Cueto, F. J. (2023). Consumers' sensory-based cognitions of currently available and ideal plant-based food alternatives: A survey in Western, Central and Northern Europe. Food Quality and Preference, 108,

BİTKİ BAZLI GIDALAR