MADDE BAĞIMLILIĞI VE ŞEKER BAĞIMLILIĞI İLİŞKİSİ

Özet

Günümüzde şeker tüketiminin ve madde bağımlılığının artış trendinde olduğu görülmektedir. Bu artışın birçok farklı sebebi olsa da metabolizmada kullandıkları yolakların ortak olduğu bildirilmektedir. Bağımlılık durumu birçok fizyolojik sürecin işlemesiyle gelişmektedir. Bu süreçte beyinde yer alan ödül sistemi kullanılmaktadır. Beyin ödül sisteminde ise bağımlılık gelişiminde rol oynayan ve en önemli nörotransmitter madde olan dopamin öne çıkmaktadır. Dopaminerjik sistemin elemanlarından olan D2 reseptörleri hem madde kullanımından hem de şeker tüketiminden etkilenmektedir. Yapılan araştırmalar madde bağımlılığının haz duyusunu beyin ödül sistemi aracılığıyla oluşturduğunu ve şeker tüketiminin de aynı etkiyi gösterdiğini bildirmektedir. Uzun süreli şeker tüketiminin ve madde kullanımının D2 reseptör seviyesini düşürdüğü görülmektedir. Dünya sağlık örgütü serbest şeker alımının günlük enerjinin %10’undan daha az olmasını önermektedir. Yapılan in vivo araştırmalarda maddeye veya şekere erişimin zorlaştığı durumlarda madde kullanımı veya şeker tüketimi için daha fazla istek olduğu gözlemlenmektedir. Benzer yolakların aktifleştiği göz önünde bulundurulursa madde bağımlılığı tedavisinde şeker tüketiminin engellenmesi yerine azaltılması daha uygun bir tıbbi beslenme tedavisi önerisi olabilir. Ancak bu konuda daha fazla klinik araştırmaya ihtiyaç bulunmaktadır.