DOĞADAN ESİNLİ MİMARİ UYGULAMALARIN SINIFLANDIRILMASI

Özet

Antik çağlardan bugüne kadar doğa; düzen, biçim ve estetik anlamında mimari tasarımların ilham kaynağı olarak görülmüştür. Pek çok mimar tasarımlarını birtakım esin kaynaklarından faydalanarak yapmaktadırlar. Bu esin kaynakları; doğada canlı ya da cansız bulunan birtakım nesneler, kendilerinden daha önceki dönemlerde oluşmuş akımlar ve mimarlık yaklaşımlarıdır. Sonuçta bu tasarımlar ya bire bir esin kaynağına benzemekte ya da kavramsal olarak ona uyum göstermektedir. Analoji kavramı bu esinlenmelerin kavramsal temelini oluşturmaktadır. Analoji mimarın etkilendiği görselden; ortaya çıkardığı ürüne uzanan bir gösterim, anlatım biçimidir. Bu çalışmada Analojinin içine aldığı referans nesneleri ve bu nesnelerin mimaride nasıl kullanıldığı ele alınmıştır. Bu amaçla geçmişten günümüze analojik sınıflandırmalar incelenmiş ve çalışma kapsamında yeni bir analoji sınıflandırılması yapılmıştır. Tasarımlarında analojileri biçimsel olarak kullanan mimari yapılarda, genelde Venturi’nin Vegas’ taki Ördek Yapısında olduğu gibi analojilerin; biçimsel, somut, birebir kullanılmasının yanında, soyut anlamlar da yüklenerek kavramsal şekilde kullanıldığı örnekler sıkça görülmektedir. Bu da yapılacak yeni sınıflamanın ‘kavramsal analoji’ ve ‘biçimsel analoji’ olmak üzere iki gruba ayrılması gerekliliğini doğurmuştur. Ayrıca mimarların analojik tasarımlarda referans nesnesine göre doğadan esinlenme düşüncesinden hareketle ‘canlı doğa’ ve ‘cansız doğadan’ olmak üzere iki başlıkta esinlendiği, esin kaynağının yapıda kullanış şekline göre ‘strüktür olarak’ ve ‘kabuk olarak’ olmak üzere iki başlıkta esinlendikleri belirlenmiştir. Alan çalışmasında ise ikonik özellik gösteren son dönem modern yapılar oluşturulan yeni analoji sınıflama tablosu dikkate alınarak analiz edilmiştir. Seçilen mimari örneklerde mimarların doğadan esin kaynaklarına ve esin şekline literatür taraması yapılarak ulaşılmış ve yapıların hangi tip analoji sınıflaması içinde yer aldığı belirlenmiştir. Bu çalışma ile yeni bir analojik sınıflama yapılmış ve mimarların analojik anlatım yolunu hangi amaçlarla kullandığı analiz edilmiştir.