HASEKİ SULTAN CAMİSİNİN YAPISAL DEĞERLENDİRİLMESİ

Özet

Tarihi yığma yapılar, geçmişten günümüze kültürel değerleri yansıtan ve her biri dönemine göre belli öneme sahip olan anıtlardır. Bu anıtların gelecek nesillere aktarılması için mimari ve mühendislik açısından değerlendirilmesi ve korunması gerekmektedir. Bu çalışmada, 16. yüzyılda Osmanlı mimarisine büyük katkı sağlayan Mimar Sinan’ın İstanbul’daki ilk eseri olan Haseki Sultan camisi örnek yapı olarak seçilmiştir. Cami Sinan’ın erken dönem eseri olması açısından büyük öneme sahiptir. Camide yer alan kubbeler, kubbe geçiş elemanları (pandantif, tromp…), kemerler ve payandaların yapısal açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yapı elemanlarından kubbe ve kemerler için statik değerlendirmeye bağlı olarak hesaplamalar yapılmıştır. Bu hesaplamalarda kubbe basıklık oranı yorumlanmıştır. Kubbe geçiş elemanları için ise, diğer taşıyıcı elemanlarla ilişkisine değinilmiştir. Ayrıca, yapıda hangi kemerlerin kullanıldığı, kullanılan kemer türünün yapıya etkisi ve daha sonradan eklenen ikinci kubbenin kemerlerle bağlantısı ele alınmıştır. Bu yapı elemanları dışında cami ana kubbelerinin dışında bulunan payandaların konumları ve yapıya ne gibi katkı sağladığı açıklanmıştır. Sonuç olarak, tarihi caminin yapı elemanları statik açısından güvenlidir. Güvenliliğini uzun yıllar sürdürebilmesi için yapıda uzmanlar tarafından birtakım koruma yöntemlerinin uygulanması amaçlanmalıdır.