GÖĞÜS CERRAHİSİ ALANINDA GÖREV YAPAN DOKTORLARIN COVID-19 PANDEMİSİ ÖNCESİ VE PANDEMİ SÜRECİNDE ALGILANAN STRES DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Özet

Stres günümüzde yaşanan temel sorunların başında gelmektedir. İnsanların belirli baskı ve sınırlama durumlarında, bu durumlara yönelik göstermiş oldukları davranışlar stres olarak tanımlanmaktadır. Bu araştırmada göğüs cerrahisi alanında çalışan asistan hekim, uzman hekim ve öğretim üyesi doktorların COVID-19 pandemisi öncesi ve pandemi sürecinde algıladıkları stres düzeyleri belirlenmiştir. Ayrıca araştırmada göğüs cerrahisi alanında çalışan doktorların algılanan stres düzeyleri; cinsiyet, medeni durum, görev yaptığı pozisyon, deneyim, çalıştığı kurumdan memnuniyet ve aylık gelir düzeyi gibi değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırma olasılıksız rastlantısal örnekleme yöntemiyle seçilen doktorlar ile yürütülmüştür. Araştırmaya farklı hastanelerden 23 kadın (%34,8), 43 erkek (%65,2) olmak üzere toplam 66 asistan hekim, uzman hekim ve öğretim üyesi katılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmada anket yöntemi ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmada Cohen, Kamarc ve Mermelstein (1983) tarafından geliştirilen, Türkçe’ye uyarlanması Eskin ve ark. (2013) tarafından yapılan ve insanların yaşamlarında karşılaştıkları bazı olumsuz durumlarda ne kadar stresli oldukları ile ilgili algılarını ölçmek amacıyla tasarlanan Algılanan Stres Ölçeği kullanılmıştır. Doktorlara demografik bilgileri ve Algılanan Stres Ölçeği online formatta hazırlanarak ulaştırılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşmeler ise telefon aracılığıyla veya yüz yüze yapılmıştır. Göğüs cerrahisinde görev alan doktorların COVID-19 pandemisi öncesi çalışma ortamlarından memnuniyet durumları %89,2 iken memnuniyet oranı pandemi sürecinde %69 olarak tespit edilmiştir. Her iki döneme ait memnuniyet oranlarındaki bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Yapılan analizler doktorların COVID-19 pandemisi öncesi ve pandemi sürecinde algılanan stres toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığını ortaya koymuştur. Algılanan stres düzeylerinin COVID-19 pandemisi öncesi ve pandemi sürecinde çeşitli değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediği incelendiğinde pandemi sürecinde çalıştığı kurumdan memnun olan ve olmayan doktorların algılanan stres düzeylerinin istatistiksel açıdan önemli bir düzeyde farklılık gösterdiği görülmüştür. Yapılan lojistik regresyon analizi sonuçları çalışma yeri memnuniyeti ile ölçekte yer alan hayatta önemli şeyleri kontrol edememe (2.soru), sinirli ve stresli hissetme sıklığı (3. soru), herşeyin yolunda gittiğini hissetme (7. soru) ve yapılması gerekenlerle başa çıkma durumları (8. soru) ile ilgili sorulara verilen cevapların istatistiksel olarak pandemi öncesi ve pandemi döneminde farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur.