RUDERAL VERBASCUM OLYMPICUM BOISS.'UN FOTOSENTETIK PIGMENT VE ANTIOKSIDATIF ENZIM AKTIVITESINDE YUKSEK KONSANTRASYONLARDA ÇINKO'NUN ETKISI

Özet

Verbascum olympicum Boiss. Türkiye'de Uludağ’ın bozulmuş alanlarında bulunur. Ağır metal birikimi, yüksek biyokütle üretimi ve bozulmuş alanlarda yaşama kabiliyeti nedeniyle fitoremediasyona konu olan özel bir türdür. Fakat madencilik, kanalizasyon çamuru gibi antropojenik aktivitelerle artan yüksek Zn konsantrasyonlarına V. olympicum'un fotosentetik ve antioksidatif enzimatik yanıtlarının ne olduğu bilinmemektedir. Bu nedenle, bu çalışmada 1, 3 ve 10 gün boyunca üç farklı Zn (50, 250 ve 500 µM) konsantrasyonunda yetiştirilen ruderal Verbascum olympicum'un antioksidatif enzimatik sistemini ve fotosentetik pigmentleri (klorofil a ve b) araştırdık. 8 haftalık fidelerde antioksidatif enzim [süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (CAT), askorbat peroksidaz (APX)] aktivitesini ve fotosentetik pigment içeriklerini (klorofil a ve b) belirledik. Ayrıca, lipit peroksidasyonunu malondialdehid (MDA) miktarı olarak ölçtük ve hücre zarı bütünlüğünü ve geçirgenliğini belirledik. Elde edilen sonuçlar, farklı Zn konsantrasyonu ve maruz kalma sürelerine göre iki yönlü ANOVA'ya tabi tutuldu. Artan Zn konsantrasyonlarına ve maruz kalma süresine bağlı olarak antioksidatif enzim aktivitelerinde 200 µM Zn'ye kadar bir artış eğilimi olduğu belirlenmiştir. Bu durum, Verbascum olympicum'un Zn kaynaklı oksidatif stresini ortadan kaldırmak için güçlü bir antioksidatif savunma sistemine sahip olduğunu gösterir. Ancak 500 µM Zn uygulamasının V. olympicum'un antioksidatif enzimatik aktivitesi ve fotosentetik pigment içeriği üzerinde yıkıcı bir etkisi olmuştur. Bu sonuçlar, bozulmuş bölgelerde Verbascum olympicum'un hayatta kalma başarısının anlaşılmasına katkıda bulunur.