ARAŞTIRMALARDA KARAR SÜRECİ VE BAYES TEORİMİ

Özet

Bayes teoremi bilimsel araştırmalarda ve özellikle de hastanın durumunu netleştirmede karar süreci oldukça önemlidir. Çoğu durumda hastaya doğru tanıyı koymak için yeterli tıbbi veri bulunmamaktadır. Böyle durumlarda hekim geçmiş deneyimlerinden, hastalıklar ile ilgili olasılıklardan, tıbbi kayıtlardan yararlanarak karar vermek durumunda kalır. Çoğu zaman sistematik bir çalışma içermeyen bu süreçte önseziler, geçmiş deneyimler yardımcı olur. Karar aşamasında ne sade olasılıkları kullanmak nede önseziler ve geçmiş deneyimlere dayanmak kendi başlarına yeterli değildir. Bayes teoremi karar vermenin zorlaştığı, yeterli verilerin bulunmadığı durumlarda koşullu olasılıkları kullanarak, araştırmacıyı gerçeğe daha da yaklaştırmaktadır. Bu anlamda gelişmiş bir olasılık yöntemi olan Bayes teoremi olasılık içeren bütün alanlarda kullanılabilir. Bu çalışmada örnek uygulamaları ile Bayes teoreminin test duyarlılıklarının hesaplanmasında, yetersiz veri olan durumlarda hastalık teşhisinde, Bayes ağlarının hastalık hakkında karar vermede nasıl kullanılacağına değinildi. Elde edilen olasılık sonuçlarının kaba olasılık sonuçlarından oldukça farklı olduğunu, çoğu araştırmada kullanılan bu yöntemin karar sürecinde faydalı olduğunu ayrıca doğru karar vermenin işgücü ve zaman kaybının önüne geçeceğini düşünüyoruz.