Moralli Deresi Drenaj Havzasındaki ve Van Gölü’nün Doğu Kıyısındaki Yüzey Tortullarının Mineral Toplulukları ve Kil Mineralleri Dağılımı: Köken, Taşınım ve Paleoiklimsel Yaklaşımlar (Tuşba, Van/Türkiye)

Özet

Bu çalışmada, Moralli Deresi drenaj havzasındaki ve Van Gölü’nün drenaj havzasıyla bağlantılı olan doğu kıyısını kapsayan kaynak alandaki pekişmemiş yüzey tortullarındaki mineral topluluklarını, kil minerallerini tespit ederek, Holosen yaşlı yüzey tortullarındaki kil minerallerinin kökenini, dağılımını ve bunların işaret ettiği iklim koşullarını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Akarsu-göl tortullarındaki mineralleri tayin etmek için X-ışını kırınım yöntemi ile (XRD) tüm kayaç ve kil fraksiyonu analizleri yapılmıştır. Tüm kayaç analizi sonucunda yüzey tortullarında amfibol, feldispat, kalsit, kuvars, mika, piroksen ve kil mineral topluluğu, kil fraksiyon analizi sonucunda ise illit, kaolinit, klorit, simektit, karışık katmanlı klorit-simektit mineralleri tespit edilmiştir. Tortullarda tespit edilen illit, kaolinit, klorit ve simektit, minerallerinin çalışma alanında mostra veren volkanik, metamorfik ve sedimanter kayaçlarda bulunan ve çeşitli bozunma süreçlerine maruz kalan amfibol, feldispat, mika ve piroksen grubu minerallerinden türediği sonucuna varılmıştır. Van gölü kıyı tortullarında tespit edilen illit mineralinin, klorit mineraliyle birlikte bulunuşu, illit mineralinin detritik kökenli olduğunu ve akarsu ile taşınarak kıyıda depolandığını işaret etmektedir. Ayrıca, kıyı tortullarında (pç5, pç-10 ve pç-15 kodlu numunelerde) tespit edilmiş kaolinit, klorit ve simektit kil mineral birliği, volkanik set gölü özelliğinde olan Van Gölü’nde bulunan volkanik malzemenin yerinde alterasyona uğramış olduğunu işaret etmektedir. Yüzey tortullarında iyi kristalliğe sahip illit, klorit ve kaolinit minerallerinin baskın olarak bulunması, Holosen döneminde baskın ve uzun süreli olarak soğuk ve kuru iklim koşullarının hüküm sürdüğünü (buzul dönemlerini), simektit mineralinin varlığı ise kısa süren nemli ve mevsimsel iklim koşullarını (buzularası dönemleri) işaret etmektedir.