OKSİDATİF STRESİN ENDOTEL DİSFONKSİYON OLUŞUMUNDAKİ ROLÜNÜN ARAŞTIRILMASI

Özet

Endotel, kardiyovasküler sistem içerisinde yer alan, damar iç çeperlerini saran, mezoderm kaynaklı tek katlı yassı epitel hücrelerinden oluşan ve bu hücrelerin sentezlediği çeşitli faktörler aracılığıyla vasküler tonusun, hücre adezyonunun, inflamasyonun, damar geçirgenliğinin ve koagülasyonun kontrolünün düzenlenmesinde önemli rol oynayan dokudur. Bu fizyolojik ve patolojik olaylardaki herhangi bir dengesizlik endotel disfonksiyonuna neden olmaktadır. Endotel disfonksiyonu, ateroskleroz, hipertansiyon, diyabet gibi birçok hastalığa neden olabileceği gibi bunların sonucunda da ortaya çıkabilir. Bu alandaki gelişmeler, aterosklerozis ve kardiyovasküler morbidite ve mortalite ile ilişkili risk faktörlerinden biri olan oksidatif stresin endotel disfonksiyon mekanizmalarını kolaylaştırdığı düşünülmektedir. Moleküler oksijenin reaktif ara maddeleri olan ROS (reaktif oksijen türleri)’un hücre içinde önemli rolleri vardır. Bununla birlikte, reaktif ROS üretimi ile antioksidan savunma sistemleri arasındaki dengesizlik, hem metabolik hem de aterosklerotik hastalıklarda vasküler hasara yol açan endotel disfonksiyonunun oluşumunda birincil öneme sahiptir. Yani, artmış oksidatif stres endotel disfonksiyonunun patogenezindeki ana mekanizma olarak kabul edilmektedir. Yapılması planlanan bu çalışmada amaç, oksidatif stresin endotel disfonksiyonunda, kilit rol oynayan proteinleri kodlayan genlerin ekspresyon değişimleri üzerindeki etkisini araştırmaktır. Çalışmamızda HUVEC hücreleri 4,5 g/L glukoz içeren (yüksek konsantrasyon glukoz /high glukoz) (HG) çoğaltılarak oksidatif stres modeli oluşturuldu. Kontrol grubu olarak 1 g/L glukoz içeren (Normal konsantrasyon glukoz/normo glukoz) (NG) besiyerinde çoğaltılan hücreler kullanıldı. HG besi yerinde çoğaltılan hücrelerde MDA düzeyi kontrol grubuna göre (NG besiyerinde kullanılan hücre grubu ) anlamlı derecede yüksek bulundu (p<0.05). Oksidatif stresin HUVEC hücrelerinde ET1, eNOS ve VCAM1 genlerinin ekspresyon değişimleri incelendi. Gen ekspresyonları Real Time PCR kullanılarak yapıldı. HG besiyerinde çoğaltılan HUVEC hücrelerinde VCAM1, eNOS gen ekspresyon düzeylerinde anlamlı bir artış gözlenirken (p <0.05), ET-1gen ekspresyonunda bir fark gözlenmedi (p> 0.05). Oksidatif stres endotelin ve eNOS’un gen ekspresyon arttırmak suretiyle endotel disfonksiyonuna sebep olmaktadır.